[195] ‘’Architekci śmierci” – Karen Bartlett

Często zdarza mi się tak, że patrząc na okładkę jakiejś książki, od razu wiem, że będzie ona po prostu fenomenalna i spełni moje oczekiwania. Rzadko zawodzi mnie przeczucie, więc staram się mu w pełni ufać. Pierwszy raz chyba zdarzyło mi się, że tak intensywnie zareagowałam na widok okładki książki, która kwalifikuje się do literatury faktu. Dużo czytam o wojnie i zawsze chętnie podejmuje recenzji tego typu książek, ale ,,Architekci śmierci” szczególnie zwrócili moją uwagę i dziś chcę opowiedzieć o tym, dlaczego warto zapoznać się z treścią tej pozycji.

Książka ta opowiada o firmie Topf i Synowie, która podczas wojny zasłynęła między innymi tym, że produkowała piece krematoryjne dla niemieckich obozów koncentracyjnych. W środku znajdziemy opisy zawiłych powiązań i problemów rodzinnych, a także opis współpracy z SS.

Zdaję sobie sprawę, że tego typu książki są bardzo często dość nudne i trudno się je czyta. Wydawałoby się, że tematyka tej konkretnej jest dość wąska i ograniczona, więc sama zastanawiałam się, jak autorka sprawi, że będę chętnie poznawać opisaną historię. Na szczęście stanęła ona na wysokości zadania i sprawiła całość czytało mi się niesamowicie dobrze i to z pewnością jest ogromną zaletą tej pozycji.

Autorka opisuje nam dzieje firmy od jej początków i to również mi się podoba, bo historia ta jest niezwykła. Istotną kwestią jest również poznanie tych faktów, ponieważ mają one znaczenie i pozwolą lepiej zrozumieć dalsze losy rodzinnego przedsiębiorstwa i tego, co się z nim stało. Na szczęście fragmenty te są raczej opisane krótko, zwięźle i na temat, co z pewnością jest ogromną zaletą, bo nie nudzą i nie zniechęcają do dalszej lektury.

Zastanawiam się, jak ująć w słowa swoje myśli, bo nie chcę, żeby to wszystko brzmiało nieodpowiednio... W środku znajdziemy sporo opisów związanych z samym mechanizmem działania pieców, co w samo sobie nie jest niczym niezwykłym. W końcu kremacja zwłok była w tych czasach czymś stosunkowo nowym, ale mimo wszystko, praktykowanym. Bardziej szokujące są fragmenty opisujące proces projektowania i starania się, aby sprostać wymaganiom, które narzucało SS. Pracownicy firmy Topf i Synowie starali się stworzyć piece, które będą niesamowicie wydaje i będą nadawać się do kremacji masowej. Oczywiście ludzie ci doskonale zdawali sobie sprawę, że w obozach koncentracyjnych dokonuje się okrutnych zbrodni.

Podoba mi się to, że w książce pojawia się naprawdę dużo fragmentów, które pochodzą z autentycznych dokumentów. To z pewnością dodaje tej książce autentyczności, bo autorka je cytuje, więc sami możemy wyrobić sobie opinię na temat tego, co przeczytaliśmy. W ogóle podoba mi się to, że całość jest pozbawiona osądów i osobistych wyroków, tam po prostu zostały opisane fakty, które zebrała autorka i nie wątpię, że poświęciła naprawdę dużo czasu, aby poznać wszystkie dostępne materiały źródłowe.

Oczywiście autorka pisze dużo o wojnie, zdarza się jej nawet poszerzać niektórą tematykę i opowiadać o kwestiach z pozoru niezwiązanych z firmą Topf i Synowie. Dzięki temu nawet osoba mającą niewielką wiedzę o obozach koncentracyjnych będzie w stanie zrozumieć sens tej książki raz działalności związanej z produkcją pieców do kremacji. W końcu pozycja ta została napisana przez zagraniczną autorkę i ukazała się również w innych krajach, gdzie ludzie niekoniecznie mają aż tak dużą wiedzą o obozach i całej machinie śmierci.

Chyba najbardziej podoba mi się końcówka książki, gdzie autorka opisuje losy właścicieli raz pracowników firmy Topf i Synowie. Praca na rzecz SS nie mogła zostać zignorowana i oczywiście wiele osób zostało objętych śledztwem, ale też sporo straciło życie lub otrzymało wyroki innego rodzaju, co ani trochę mnie nie dziwi.

W moim odczuciu pozycja ta jest na pewno wyjątkowa i inna niż wszystkie, które do tej pory czytałam. Istnieje naprawdę sporo książek, które opowiadają chociażby o Auschwitz i czasem mam wrażenie, że wszystkie są takie same. Tutaj autorka podejmuje jeszcze mi nieznany temat i dlatego całość czytałam z tak wielkim zainteresowaniem.

,,Architekci śmierci”, to książka bez wątpienia warta uwagi i jeśli ktoś interesuje się taką tematyką, to nie powinien zastanawiać się ani chwili przed sięgnięciem po nią. Dla mnie to była lektura bardzo pouczająca i serwująca dużą dawkę informacji, które wzbogaciły moją wiedzę!

Za możliwość przeczytania dziękuję Wydawnictwu Prószyński i S-ka

Patrycja